Het nieuwe jaarprogramma is klaar!

De temperatuur is de afgelopen dagen opvallend hoog: ook nu is het buiten 10 graden en schijnt de zon. Heerlijk tuinweer eigenlijk, ware het niet dat deze zachte decemberdagen allesbehalve normaal zijn. Door klimaatverandering zullen we hier steeds vaker mee te maken krijgen.

Wat gelukkig wél normaal is: we hebben een mooi en gevarieerd jaarprogramma voor 2026 samengesteld. Dat presenteren we met trots tijdens de Jaaropening op zaterdagmiddag 17 januari 2026. Onze leden ontvangen de jaarkalender rond de jaarwisseling; niet-leden kunnen op 17 januari een exemplaar ophalen. Jullie zijn allemaal van harte welkom, ook bij de zadenruilbeurs die vanaf 15.00 uur plaatsvindt.

Een vol programma vraagt veel inzet. Gelukkig organiseren diverse commissies zelfstandig activiteiten. Zij nemen het bestuur daarmee veel werk uit handen, waarvoor onze dank! Maar er blijft ook genoeg werk over bij de organisatie van lezingen, excursies en workshops. Heb jij organisatietalent, creativiteit of gewoon wat tijd over? Samen met het bestuur kun je bijdragen aan het samenstellen en uitvoeren van het jaarprogramma. Verderop in deze nieuwsbrief lees je daar meer over.

Voor nu breken eerst de feestdagen aan: een moment om terug te kijken en vooruit te blikken. Wij kijken uit naar een inspirerend tuinseizoen samen met jullie! Namens het bestuur wens ik jullie fijne kerstdagen en een goede jaarwisseling. Graag tot ziens in het nieuwe jaar!

Ineke Jenniskens, voorzitter

de prijswinnaars van de tuinkeuringen 2025

Groei & Bloei Wageningen e.o. is een actieve en bloeiende vereniging – en dat willen we graag zo houden. Daarom zijn we op zoek naar enthousiaste leden die het leuk vinden om mee te denken en mee te doen.

Met vier bestuursleden is de huidige bezetting kwetsbaar. Caroline Sleurink heeft helaas uit tijdgebrek moeten afhaken en daarom zoeken we versterking voor het bestuur. We vergaderen ongeveer eens per zeven weken; veel overleg gaat informeel, telefonisch of via app en mail. Het meeste werk is praktisch en vooral: leuk om samen te doen!

Ligt een bestuursfunctie niet direct in jouw straatje, maar wil je wél iets bijdragen? Dan horen we ook graag van je. We werken al met zelfstandige commissies voor de busreis, de voortuinkeuringen en de Opentuinendag. Dat gebeurt met veel plezier en succes. Ook voor lezingen, workshops en (lokale) excursies willen we met dergelijke commissies gaan werken. Een mooie manier om samen activiteiten te organiseren en je interesse in tuinieren op een andere manier vorm te geven.

Ben je een doener? Dan past de workshopcommissie misschien bij je. Ga je graag op pad? Denk dan aan de excursiecommissie. En wil je je in de winter verdiepen in tuinthema’s? Dan is de lezingencommissie een mooie plek.

Ook bij kleinere taken kunnen we hulp gebruiken, zoals bij acties rond Moederdag en Vaderdag, het maken van bloemstukjes voor de lezingen of het helpen bij de catering. Vele handen maken licht werk!

Interesse of gewoon nieuwsgierig? Neem gerust en vrijblijvend contact met ons op. Onze contactgegevens vind je hier. Mailen naar info@wageningen.groei.nl kan natuurlijk ook. En: je hoeft geen lid te zijn om te kunnen helpen. Natuurlijk wel voor bestuurstaken.

Op zaterdag 17 januari vanaf 14:00 uur zijn jullie welkom in het Koetshuis van het Belmonte-arboretum om het nieuwe tuinjaar feestelijk af te trappen. We zullen dan het nieuwe jaarprogramma presenteren.

Om 15:00 start de zadenruilbeurs. We roepen jullie allen op om zaden die je over hebt in te brengen. Je kunt deze in zakjes, voorzien van de naam van de plant, op de tafels te leggen. Het helpt als je er foto’s bij hebt, maar dat kun je ook ter plekke op je telefoon opzoeken. Het leuke van de ruilbeurs is dat aanbieders zelf aanwezig zijn en uitleg kunnen geven.

Het bestuur heeft zelf al de nodige zaden klaar staan, maar we hopen op nog veel meer aanbod. Dus schoon je zaden, pak ze in en breng ze mee.
Iedereen is van harte welkom, ook niet-leden. De toegang is gratis.

Locatie: Koetshuis Belmonte, Generaal Foulkesweg 94, 6703 DS Wageningen
Tijd: 14:00, de zadenruilbeurs start 15:00 uur

Een kokodama of kokedama is een mosbal waar een plantje in groeit. Deze werden gemaakt in Japan door de mensen die wel planten wilden, maar geen geld hadden voor potten. Tijdens de workshop kokodama maken leer jij hoe je een kokodama maakt. Vervolgens kan je deze op een schaal ergens neerzetten, of ophangen. We halen voor deze workshop speciaal plantjes in huis geschikt voor de kokodama, waar je uit kan kiezen. In principe kun je een kokodama maken met alle soorten planten. In het voorjaar bijvoorbeeld heel leuk om in de tuin te hangen met voorjaarsbolletjes erin! De workshop wordt verzorgd door Studio Salie. Studio Salie is in 2018 begonnen als plantenwinkel en heeft zich ontwikkeld tot een workshopstudio. Nelske geeft met medetrainers voor Studio Salie in Leiden en de rest van het land workshops op het gebied van planten en groei.

Verplicht aanmelden vóór 15 januari bij aanmeldingen@wageningen.groei.nl
Locatie: Bevrijdingskerk, Ritzema Bosweg 18, 6703 AX Wageningen
Tijd: Inloop 19:30, workshop 20:00-21:00 uur.
Kosten: Leden € 35,-, niet-leden €40,-

het maken van een Japanse Kokodama

Wie kent hem niet, Ton Vreeken van Vreeken’s zaden in Dordrecht? Het welbekende bedrijf in zaaizaad en plantgoed wordt inmiddels bestierd door zijn opvolgers en dus heeft Ton zelf eindelijk zijn handen vrij om lezingen te geven. Ook om aan de grote vraag naar informatie tegemoet te kunnen komen:

“De lezing probeer ik zo levendig mogelijk te geven met veel voorbeelden, ruimte voor vragen en (als het past) illustraties uit een PowerPoint-presentatie. Voor de verkoop in de pauze neem ik een kleine selectie producten mee die aansluit bij de lezing.”

We organiseren deze lezing in Bennekom gezamenlijk met Floralia Bennekom en Groei&Bloei Ede.

Locatie: ’t Kerkheem, Kerkhoflaan 34, 6721 EZ Bennekom
Tijd: 20:00 – 22:00 uur
Entrée: Niet-leden €6,- graag contant, leden van een van de organiserende afdelingen gratis

Ton Vreeken van Vreeken’s Zaden in Dordrecht

Sinds 24 november kunnen Groei & Bloei-leden profiteren van het Groei & Bloei Verenigingsvoordeel: tot wel 20% korting op duurzame, biologische bodemverbeteraars van Bio Kultura zoals compost, tuinaarde, schapenwol en kleimineralen. Met deze biologische producten investeer je niet alleen in je eigen tuin of balkon, maar ook in een gezonde, levende bodem en een groenere toekomst.

Hoe werkt het?
Tot en met vrijdag 23 januari 2026 kunnen leden hun bestelling plaatsen in de webshop van Groei & Bloei – zolang de voorraad strekt. Je kunt kiezen uit één van de 33 afhaalpunten in het land. Groei & Bloei Wageningen e.o. doet mee aan deze actie, met Wolfheze als afhaalpunt. Als voor jou een ander afhaalpunt handiger is, kun je natuurlijk ook dat andere afhaalpunt tijdens het bestelproces aanvinken. Voor het afhaalpunt Wolfheze geldt dat op zaterdag 7 februari 2026 de bestellingen daar opgehaald kunnen worden; alle bestellers worden per mail in week 6 over het tijdslot voor het ophalen van de bestelde producten in Wolfheze geïnformeerd.

Nog geen lid?
Dan is dit hét moment om lid te worden! Nieuwe leden profiteren direct van dit exclusieve voordeel én ontvangen een mooi welkomstcadeau of korting op hun lidmaatschap.

Op zaterdag 4 juli 2026 organiseert Groei & Bloei Wageningen e.o. weer de jaarlijkse OpenTuinenDag – dit jaar in Renkum en Heelsum. Een gezellige en inspirerende dag waarop zo’n 150 tot 200 tuinliefhebbers elkaar ontmoeten. Tuinen ván tuinliefhebbers, vóór tuinliefhebbers.

Heb jij een tuin waar je met plezier in werkt? Groot of klein, weelderig of strak: alles is welkom en het hoeft zeker niet “perfect” te zijn. Ook balkons, moes- en pluktuinen en buurttuinen zijn meer dan welkom. Je hoeft bovendien geen lid van Groei & Bloei te zijn – juist die diversiteit maakt de OpenTuinenDag zo leuk.

Er hebben zich al enkele tuinen aangemeld: een mooi begin! Twijfel je nog? Nergens voor nodig! Door je tuin te laten zien zoals ‘ie is, deel je jouw enthousiasme en ervaring met andere tuinliefhebbers. Dat levert leuke gesprekken, nieuwe ideeën en een gezellige dag op. Doe je mee? Of ken je iemand met een boeiende tuin? Tip diegene gerust!

Bel of mail met Roel Schuring voor jouw aanmelding of voor meer informatie (06-42988318 en schuring.roel@gmail.com). We kijken uit naar jouw deelname!

De OpenTuinenDag-commissie 2026: Ineke Davidse, Chiel Hehenkamp, Ineke Jenniskens, Roel Schuring.

de OpenTuinenDag is in 2026 in Renkum en Heelsum

Op onze moestuin op arme zandgrond houden wij de bodem zoveel mogelijk bedekt om een rijk bodemleven te stimuleren. In de meeste vakken hebben we in juni en juli winterwikke (Vicia villosa) gezaaid. Een vlinderbloemige, dus stikstofbinder, die vlot opkomt, een goede bodembedekking geeft en in het voorjaar afsterft om dan als muchlaag te dienen. Maar wat kunnen we nu als bodembedekker zaaien na een vlinderbloemig gewas als erwten, bonen, kikkererwten en soja? Het leek me beter daarvoor een gewas te kiezen dat de reeds gevormde stikstof vasthoudt en in het voorjaar weer afgeeft. Daarvoor kozen we winterrogge, een graangewas. Twee moestuinvakken met peulvruchten kwamen in de loop van de zomer vrij en konden hiermee worden ingezaaid. Het eerste mooi op tijd, op 30 augustus, na de kikkererwten en soja die vroeg werden geoogst. Maar op het tweede vak stonden de droge klimbonen en die werden veel later pas opgeruimd. Hier zaaiden we de winterrogge dus een stuk later, pas op 2 november. Op de foto kun je zien dat de vroege zaai een mooi dicht gewas gaf, maar de late zaai een stuk minder. En dan mogen we nog blij zijn dat het tot nu toe zulk zacht weer is, want het groeit nog steeds. Dat betekent dat we komend jaar bij de klimbonen de winterrogge al gaan zaaien voordat de bonen zijn opgeruimd. Weer wat geleerd!

We eten inmiddels volop van onze pastinaken. Onze tweede oogst gaf een tweetal kleinere wortels, maar ook een flinke knaap van ruim een kilo. En er komen er nog veel meer…

Alle bijdragen van 'moestuin op de eng' nog eens teruglezen? Hier te vinden.

Leontine Colon

Winterrogge als groenbemester gezaaid op 30 aug (links) en op 2 nov (rechts). De foto’s zijn genomen op 9 december.

Een van de stukken van de kerstworkshop bloemschikken van 3 december.

Komend jaar staan 3 prachtige, gevarieerde tuinen en een sfeervolle kwekerij op het programma.

De eerste tuin is ”’t Meihuus” in Breedenbroek en deze ligt rond een oude Gelderse Boerderij. Naast de oprijlaan ligt een weelderige wilde-bloemenwei, een klein loofbosje en een paddenpoel. Rondom het huis liggen een vijver, een rozentuin, groentetuin, boomgaard en een prairietuin. Verderop zijn enkele grote, kleurige borders, een heestertuin en een eeuwenoude beeldbepalende eik. De tuin beslaat 1,5 ha. Deze tuin wordt omgeven door een kenmerkend coulisselandschap van de Achterhoek.

De tweede tuin, waar we ook de lunch gebruiken, is  “De tuin van Dorth” in de plaats Kring van Dorth. Een landschappelijke tuin die met haar organische vormen naadloos overgaat in het omringende landschap. Er wordt op natuurvriendelijke wijze getuinierd, wat resulteert in een zeer biodiverse tuin. Naast inheemse planten zijn er ook veel bijzondere bomen, struiken en planten. Vrolijke borders, een vijver, een moestuin, 2 boomgaarden en een wilde wei met ezeltjes. In de tuin zijn overal gezellige zitjes. Deze tuin is 1 ha groot.

De derde tuin bevindt zich in Brummen en heet “Tuin aan ’t Leusveld. Een romantische tuin in het buitengebied van Brummen en omgeven door Natura 2000-gebied. Langs de oprit ligt een boomgaard, er is een grote natuurlijke vijver en een natuurzwembad. Er is een kas waarin zaailingen worden opgekweekt, gemengde borders en borders op kleur. Een imker heeft zijn bijenkasten in de tuin staan en deze tuin heeft in 2025 het predicaat “Beste levende tuin van Nederland“ gekregen. Dit is de tuin die het beste voldoet aan het 10-puntenplan van Groei & Bloei. Deze tuin is ook 1 ha groot.

Voor we terug rijden naar Wageningen gaan we nog naar de Kwekerij Hof te Dieren. Deels achter hoge muren verscholen, waar zich vroeger de moestuin van de Hof te Dieren bevond.

De kwekerij is in 1989 door Romke van de Kaa aangelegd en in 1999 na een aantal jaren gesloten te zijn geweest, weer heropend. Er zijn bijzondere vaste planten te koop, evenals een ruime collectie rozen en Clematissen. De planten worden zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen en op natuurlijke wijze gekweekt. Hier is tijd om nog wat nieuwe aanwinsten te verkrijgen en/of iets te drinken voor we de terugreis aanvaarden.

De busreiscommissie

In 2025 heb ik in mijn achtertuin op de klei drie nieuwe Phytophthora-resistente tomatenrassen uitgeprobeerd die De Bolster net op de markt had gebracht. Toen ik het zaad kocht waren dat nog experimentele rassen onder nummer, inmiddels zijn er twee als ras geregistreerd onder hun naam: Phiavita F1 (BOL-T-5505, een Midi San Marzano-type) en Phiabella F1 (BOL-T-5109, een cherrytomaat). Phialina F1 (BOL-T-5302, een cocktailtomaat) is nog in de experimentele fase.

Ik zaaide ze (te) vroeg, op 23 januari, onder LED-verlichting en kweekte ze binnen voor een raam op het zuiden verder op totdat ze op 20 mei naar buiten konden. Ze waren wel echt lang geworden, zodat ik ze topte en de toppen op water liet wortelen, wat prima ging. Het advies van De Bolster-klantenservice om de planten te dieven en slechts één stengel aan te houden heb ik niet opgevolgd, dat vond ik voor een buitenteelt zonde van de aantallen trossen. Dus liet ik ze vertakken en werden het echt enorme bossen met een grote opbrengst.

Nu was 2025 niet echt een Phytophthora-jaar, dus de resistentie kan ik niet goed beoordelen. Ik heb geen echte (zich uitbreidende en sporulerende) Phytophthora gezien, enkel viel op dat Phiavita na wat regen veel gele vlekken en voortijdige bladval liet zien, wat een mogelijk mechanisme is om verspreiding van de ziekte tegen te gaan. Maar wel kon ik de opbrengst en smaak van de vruchten goed beoordelen.

Mijn onbetwiste topper is Phialina, de cocktailtomaat. Deze leverde tot eind oktober per plant bijna 5,3 kg (23 gram per vrucht) echt lekkere vruchten, en daarna kon ik nog veel groene vruchten oogsten om binnen te laten narijpen. Op dit moment eten we die nog steeds. Phiavita had ook een goede opbrengst, bijna 4,8 kg (ook 23 gram per vrucht) per plant, die de vriezer ingingen voor pastasaus. Als verse tomaat vind ik ze niet echt lekker, maar daar zijn ze ook niet voor bedoeld. De cherrytomaat Phiabella met een opbrengst van bijna 2 kilo eindigde als derde, maar doordat deze vruchten kleiner zijn (8 gram) kon ik er wel veel van plukken. Volgend jaar ga ik ze alle drie weer in de tuin zetten.

Leontine Colon

de Phytophthora-resistente tomaten Phiavita (links), Phialina (midden) en Phiabella (rechts)

Vind jij het leuk om met tuinboeken bezig te zijn en je enthousiasme daarover te delen met andere tuiniers? Groei&Bloei zoekt een coördinator en reviewers voor onze nieuwe boekenredactie door leden.

De coördinator onderhoudt contact met de redactie en uitgeverijen, en verdeelt de boeken over het team van reviewers, passend bij ieders interesse en expertise (zoals siertuinieren, moestuinieren, natuurtuinieren, balkontuinieren, kweken en zaaien, enz.). De reviewers lezen regelmatig een boek en schrijven dan een korte bespreking. Als je een boek krijgt om te lezen, mag je het ook houden of bijvoorbeeld verloten bij je afdeling.

De boekenreviews verschijnen op groei.nl en in het magazine plaatsen we steeds een overzicht van de nieuwste recensies. Zo bouwen we samen aan een actuele online tuinbieb vol kennis voor al onze leden en lezers.

Interesse? Meld je aan bij secretariaat@groei.nl en geef aan waar je interesse in hebt.

Ruud Schaafsma (1948) uit Renkum is IVN natuurgids en al decennia nauw betrokken bij de Veluwse sprengenbeken en watermolens. Hij schreef meerdere cultuurhistorische boeken over de zuidelijke Veluwe en over IJsland. Hij is bekend van zijn boek ‘Wandelingen rond Wageningen in het voetspoor van Hemmo Bos’ uit 2004 (uitgeverij Matrijs). Hij heeft onlangs een nieuw boek gepubliceerd, ‘Hoogtelijnen’, over Werken van landschapsarchitect Samuel Voorhoeve (1880-1948). Hij geeft hierover ook een lezing op 21 januari in Boscafé de Beken in Renkum. Hier belicht hij Samuel’s werk aan Keijenberg, begraafplaats Harten, tuin van het huis 'Welgelegen'. De inloop is vanaf 19.15 uur met koffie/thee, start lezing 19.30 uur toegang € 7,-.

Landschapsarchitect Samuel Voorhoeve (1880 – 1948) was een voorvechter voor het behoud van ‘natuurlijk landschapsschoon’. Deze visie kwam tot uiting in zijn 240 ontwerpen voor landgoederen, parken en tuinen, maar ook in de inrichting van villaparken, lanen en pleinen. Voorhoeve ontwierp door heel Nederland, maar het zwaartepunt van zijn werk lag op de zuidelijke Veluwe, vooral in zijn woonomgeving Oosterbeek, met z’n unieke uitzichten vanaf de steile rand van de stuwwal naar de Rijnvallei. De hoogtekaart was hierbij zijn uitgangspunt. Waar zijn ontwerpen groeiden en bloeiden raakte hij zelf in vergetelheid. Met dit boek, waarin een mooi overzicht van Voorhoeves’ belangrijkste werken wordt beschreven, geeft auteur Ruud Schaafsma hem de welverdiende waardering. Hij laat zien dat vele thema’s nog steeds actueel zijn.

Hoogtelijnen. Werken van landschapsarchitect Samuel Voorhoeve (1880-1948) | Ruud Schaafsma | ISBN 9789464714081 | Hardback | 224 pagina's | verkoopprijs € 29,90 | Verscheen 17 oktober bij Noordboek

Gaat deze plant, door de webredacteur gezaaid op 08-06-2024, de vorst overleven en zijn belofte waarmaken?
Vreeken's Zaden: Het eerste of tweede jaar maakt de plant een rozet van grof blad op een dik wordende houtige stam. Het voorjaar erna gaat de plant vanuit het centrum groeien en groeien en groeien .. Stengels van ruim 4m zijn ons bekend!

Dan is er nu de Kerstactie. Deze loopt van 14 november t/m 31 december. Als nieuw lid ontvang je bij inschrijving van de afdeling het decemberrnummer van Groei & Bloei. Daarnaast krijg je het cadeau, een Berkenhouten wandvoederhuis ter waarde van €21,95, thuisgestuurd. Je krijgt €20 korting op de contributie voor 2025 en machtigt Groei & Bloei  daarvoor €74,75 van je rekening af te laten schrijven. Het eerste nummer van Groei & Bloei dat je als lid in de bus krijgt, is het januari/februari nummer 2025.

Cadeau ook te koop voor bestaande leden!
Omdat we ook veel waarde hechten aan onze bestaande leden, kunnen we als afdeling onze bestaande leden ook van het welkomstgeschenk laten profiteren. Wij hopen hiermee voor de leden weer een leuk voordeeltje te hebben bedacht!
Onze leden kunnen het Berkenhouten wandvoederhuis kopen voor €17 per stuk. De actie loopt tot de feestdagen. Bestellen kan tot eerste kerstdag onder vermelding van de lidnummer (op je Groei&Bloei-ledenpas) door een mail met te sturen aan aanmeldingen@wageningen.groei.nl.